Η πανδημία και οι επιπτώσεις της στην παγκόσμια και ελληνική οικονομία
Από την εμφάνιση του κορονοϊού στην Κίνα στις αρχές του έτους μέχρι και σήμερα, η πανδημία έχει εξαπλωθεί σε πάνω από 185 χώρες του κόσμου. Για να αποδυναμώσουν τη διασπορά του ιού, οι κυβερνήσεις ανά τον κόσμο προχώρησαν στη λήψη έκτακτων περιοριστικών μέτρων, τα οποία «πάγωσαν» τη διεθνή οικονομική δραστηριότητα, βυθίζοντας στην ύφεση την παγκόσμια οικονομία.
Άνοδος της ανεργίας σε παγκόσμιο επίπεδο
Οι ανά τον κόσμο οικονομολόγοι προειδοποιούν πως τα σφοδρά περιοριστικά μέτρα επιτάχυναν με ιλιγγιώδεις ρυθμούς την αύξηση της ανεργίας. Μόνο στις ΗΠΑ, την ισχυρότερη οικονομία του πλανήτη, χάθηκαν πάνω από 26 εκατομμύρια θέσεις εργασίας μέσα σε διάστημα πέντε μόλις εβδομάδων! Βαρύ είναι το πλήγμα που έχει δεχθεί και ο μεταποιητικός κλάδος διεθνώς, ο οποίος δεχόταν ήδη πιέσεις τα τελευταία δύο χρόνια, κατά τη διάρκεια του εμπορικού πολέμου ΗΠΑ-Κίνας. Τα λουκέτα στα εργοστάσια και τις μονάδες παραγωγές διεθνώς έπεσαν σαν «βροχή», διαταράσσοντας τη μεταποιητική δραστηριότητα.
Οι προβλέψεις για την ελληνική οικονομία
- Ύφεση:
Στο 4,7% φτάνει η ύφεση το 2020, με τον οικονομικό αντίκτυπο να μην μπορεί να εκτιμηθεί με ακρίβεια και αυτός θα καθοριστεί από την έκταση της εξάπλωσης του κορoνοϊού και τη διάρκειά της, και θα είναι εν μέρει εξαρτώμενος από την αποτελεσματικότητα των μέτρων περιορισμού. Σύμφωνα με αυτό το σενάριο, το πραγματικό ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα μειωθεί κατά 4,7% σε ετήσια βάση, λόγω της συρρίκνωσης του εμπορίου (ιδίως των υπηρεσιών), της απότομης πτώσης της οικονομικής δραστηριότητας και της συμπίεσης της καταναλωτικής ζήτησης. Η ελληνική οικονομία αναμένεται να επηρεαστεί κυρίως από ένα έντονο αρνητικό σοκ στην πλευρά της ζήτησης και, σε μικρότερο βαθμό, στην πλευρά της προσφοράς, λόγω των περιοριστικών μέτρων και της διακοπής των αλυσίδων παραγωγής. Για το 2021 εκτιμάται ότι θα υπάρξει ανάπτυξη 5,1%.
- Ανεργία:
Από 17,3% του εργατικού δυναμικού πέρυσι, θα αυξηθεί στο 19,9% φέτος για να υποχωρήσει το 2021 στο 16,4%. «Η συνολική απασχόληση, μετά την αναστροφή της δυναμικής της το 2020, αναμένεται να ανακάμψει σημαντικά μεσοπρόθεσμα (3,8% το 2021, από -3,6% το 2020) και το ποσοστό ανεργίας (βάσει της έρευνας εργατικού δυναμικού) να αποκλιμακωθεί περαιτέρω σε σχέση με το 2019 (16,4 % το 2021 από 19,9% το 2020), εφ’ όσον οι προσπάθειες για την υποστήριξη των πληττόμενων επιχειρήσεων και τη διατήρηση των θέσεων εργασίας κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης αποδειχθούν επιτυχείς», αναφέρεται χαρακτηριστικά.
- Κατανάλωση:
Από την πλευρά της εγχώριας ζήτησης, η ιδιωτική κατανάλωση εκτιμάται ότι θα σημειώσει τη μεγαλύτερη πτώση (-4,1% σε ετήσια βάση/2,7 μονάδες αρνητική συμβολή στο ΑΕΠ), αντικατοπτρίζοντας τις απώλειες εισοδήματος από το κλείσιμο επιχειρήσεων ή από επιχειρήσεις που λειτουργούν με μειωμένα επίπεδα παραγωγής, την αναβολή της καταναλωτικής δαπάνης λόγω των μέτρων περιορισμού των κοινωνικών επαφών και τη συμπίεση των πωλήσεων, με εξαίρεση τα τρόφιμα, τα φαρμακευτικά/ιατρικά προϊόντα (π.χ. φάρμακα, ατομικός προστατευτικός εξοπλισμός) και τις ηλεκτρονικές αγορές.
Η ιδιωτική κατανάλωση εκτιμάται πως θα μειωθεί εφέτος κατά 4,1% και θα ενισχυθεί το 2021 κατά 4,2%. Αντίθετα, η δημόσια κατανάλωση προβλέπεται να παρουσιάσει επέκταση κατά 1%, λόγω της αύξησης των κρατικών δαπανών για υγειονομική περίθαλψη.
- Πληθωρισμός:
Το 2021, οι προβλέψεις για τον πληθωρισμό (εναρμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή) δείχνουν επιστροφή στα επίπεδα του 2019, κυρίως λόγω της αναμενόμενης αύξησης της εγχώριας ζήτησης, μετά από ένα αρνητικό ποσοστό εφέτος εξαιτίας της πανδημίας και των χαμηλών τιμών ενέργειας (0,6% το 2021, από -0,3% το 2020).
- Ιδιωτικές επενδύσεις:
Ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου αναμένεται να επιστρέψει σε αρνητικό πρόσημο (-4,6%), λόγω της διακοπτόμενης οικονομικής δραστηριότητας, των πιο δυσμενών συνθηκών χρηματοδότησης και της υψηλής αβεβαιότητας που λειτουργούν επιβαρυντικά στα επενδυτικά σχέδια. Ωστόσο, το 2020 προβλέπεται «εκρηκτική» αύξηση κατά 15,3%.
- Πρωτογενές πλεόνασμα:
Οι αυξημένες νέες δαπάνες έναντι της πανδημίας αναμένεται να φέρουν το πρωτογενές ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης σημαντικά κάτω από τον στόχο του 3,5% του ΑΕΠ για το 2020.
- Εισαγωγές- εξαγωγές:
Οι επιπτώσεις της πανδημίας αναμένεται να ασκήσουν καθοριστικά αρνητική επίδραση στον εξωτερικό τομέα της οικονομίας. Οι περιορισμοί στις μεταφορές, οι ακυρώσεις ταξιδιών, τα μερικώς ή ολικώς κλειστά χερσαία σύνορα και οι μη ομαλά λειτουργούσες αλυσίδες εφοδιασμού, αναμένεται να ωθήσουν τις εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών σε απότομη πτώση (-19,2%), με τον τουρισμό, τις μεταφορές και τη ναυτιλία να επηρεάζονται περισσότερο. Ταυτόχρονα, οι εισαγωγές αναμένεται να συρρικνωθούν (-14,2%), ανταποκρινόμενες στην υποτονική εγχώρια ζήτηση και τη συρρίκνωση των εξαγωγών.
Κωνσταντίνος Κοσμίδης
Τομέας Οικονομικών και Χρηματοπιστωτικού Συστήματος
Τομεάρχης Χρηματοπιστωτικού Συστήματος Ελληνικής Λύσης
